Dziś: czwartek, 28 marca 2024r. Więcej

Dziennik internetowy Racławic Śląskich wpisany do rejestru czasopism. Dostarczamy Wam sprawdzonych i ciekawych informacji już od 2005 roku.

Najważniejsze


Bądźmy w kontakcie

Historia pomnika "ku pamięci mieszkańców poległych w I wojnie światowej"

Nie jest znana jego dokładna data budowy, ale powstał zaraz po zakończeniu I wojny światowej. Zawierał informacje o mieszkańcach ówczesnych Racławic, zmarłych w czasie I wojny światowej. Przetrwał do czasów obecnych. Przeczytaj ciekawą historią obelisku znajdującego się dawniej w centrum wsi.

W czasie I wojny światowej z każdej niemieckiej wioski zginęło wiele osób. Dlatego w niemal każdej miejscowości po 1918 roku powstawały pomniki upamiętniające ofiary tamtej wojny. Historia wspominania poległych jest jednak starsza. Wcześniej nazwiska osób, które nie wróciły do domu, a walczyły w wielu konfliktach zbrojnych, umieszczano w kościołach na specjalnych tablicach. Kto wie, być może takie tablice dałoby się jeszcze znaleźć w Racławicach Śląskich, a mogą one informować na przykład o mieszkańcach, którzy zginęli w czasie wojen śląskich. Sama historia wojen śląskich jest ciekawa i dotyczy również naszej miejscowości, i pewnie też zostanie opisana na łamach strony Raclawice.Net.

Obraz: niempomnik1.jpg

Pomnik z początku XX wieku

Wróćmy jednak do historii I wojny światowej. Z tego okresu zachowało się bardzo mało dokumentów i informacji. Na szczęście dzięki kilku zapiskom mamy pewien obraz o ówczesnej rzeczywistości.

Zakończenie I wojny światowej to jednocześnie okres powstań śląskich. Okres burzliwy dla Racławic. W czasie III powstania śląskiego na terenie Racławic przeprowadzono akcję pod kryptonimem "mosty". W jej trakcie wysadzono trzy mosty i wiadukty kolejowe w okolicy naszej miejscowości. Wiemy, że później, w wyniku plebiscytu, okoliczne tereny przypadły stronie niemieckiej.

Tuż po zakończeniu I wojny światowej do racławickiej parafii trafił ksiądz Joseph Christian (rok 1919). Dzięki jego staraniom w kaplicy Serca Pana Jezusa (dziś jest to Kaplica Matki Boskiej Buszczeckiej) pojawiły się dwa piękne witraże. Zostały one nabyte z pieniędzy, które zbierano w intencji poległych podczas I wojny światowej.

Nie wiemy, czy w tym samym czasie powstał również pomnik znajdujący się w centralnym placu wsi. Data budowy pomnika nie jest znana. Można założyć (na podstawie archiwalnych zdjęć), że powstał między rokiem 1919 a 1922.

Jako ciekawostkę dodajmy, że ksiądz Eduard Scholz (zasłużony proboszcz Racławic Śląskich od roku 1929) walczył w I wojnie światowej. Jako ochotnik udał się na front - został odznaczony Żelaznym Krzyżem I i II klasy. Święcenia kapłańskie przyjął po zakończeniu wojny w 1922 roku.

Historia budowy pomników we wszystkich niemieckich miejscowościach jest podobna. Powstawały one zaraz po zakończeniu I wojny światowej. Pomniki przypominały obeliski, miały kształt prostopadłościanów. Zawierały nazwiska osób pochodzących z danej miejscowości - osób, które nie wróciły z walk w I wojnie światowej. Na pomnikach znajdował się napis: Kriegerdenkmal, co można tłumaczyć jako "pamięci ofiar".

Obraz: niempomnik2.jpg

Pomnik z początku XX wieku

Lista nazwisk wyrytych w racławickim obelisku jest odtwarzana. Na jednym boku pomnika wymienionych jest około 30 nazwisk. Może to świadczyć o tym, że około 120 osób pochodzących z Racławic Śląskich zginęło w czasie I wojny światowej. Być może będzie tam można znaleźć także polsko brzmiące nazwiska. Pamiętajmy, że w tym burzliwym okresie w Racławicach zamieszkiwało kilka rodzin deklarujących narodowość polską (można tak sugerować mając na uwadze wyniki plebiscytu zorganizowanego w tym czasie).

Na wielu pomnikach przykręcano orły, a na bokach obelisku znajdowały się krzyże żelazne. Krzyże żelazne były odznaczeniami przyznawanymi przez państwo pruskie za męstwo na polu walki. Również na pomniku racławickim znajdował się orzeł, a na jego bokach wyrzeźbiono krzyż żelazny.

Pomniki powstawały głównie przy kościołach, budowano je na cmentarzach lub głównych placach. W Racławicach pomnik ustawiono w centralnym placu wsi, niedaleko kościoła i ówczesnego ratusza. W około ustawiono kamienie, które spięto łańcuchami tworząc swego rodzaju ogrodzenie. Posadzono także ozdobne krzewy (krzewy te w ciągu 10 następnych lat tak się rozrosły, że prawie w całości zasłaniały pomnik).

Na dolnym kamieniu wrzeźbiono napis. Niestety nie da się go odczytać z pochodzących z tego okresu zdjęć. Prawdopodobnie brzmiał on: pamięci mieszkańców Racławic Śląskich, ofiar I wojny światowej z lat 1914-1918.

Pomnik przetrwał do 1945 roku. Nie wiadomo co zrobili żołnierze radzieccy wkraczający do Racławic w marcu 1945 roku. Zdjęcie wykonane tuż po wojnie przedstawia tylko samą podstawę pomnika. Obelisk mógł zostać przewrócony, a później przez kilkadziesiąt lat przeleżał na jednym z ogrodów.

Obraz: niempomnik3.jpg

Pomnik zniszczony po II wojnie światowej

W miejsce pomnika postawiono charakterystyczną rakietę. Przy niej znajdowały się drogowskazy kierujące na Prudnik, Głogówek i Głubczyce. Rakieta zniknęła w czasie późniejszego remontu drogi. Dziś nie ma po niej żadnego śladu.

Obraz: niempomnik4.jpg

Rakieta została ustawiona wiele lat po II wojnie światowej

Po II wojnie światowej wiele podobnych pomników zostało zniszczonych, ale też sporo przetrwało. Można je zobaczyć przykładowo w wielu miejscowościach leżących na Dolnym Śląsku. Co ciekawe podobne pomniki można też znaleźć w Czechach i to niedaleko Racławic Śląskich. Jeden z nich znajduje się przy głównej drodze niedaleko Mesta Albrechtice.

Stanisław Stadnicki
Autor tekstu

Stanisław Stadnicki

Jestem Redaktorem naczelnym i założycielem serwisu Raclawice.NET. Autorem ponad 4 tys. artykułów na tej stronie. Możesz skontaktować się ze mną pisząc na adres: lub odwiedzając moją stronę domową stadnicki.pl.

Powrót do listy

Raclawice.NET

Raclawice.NET